پيامبر(ص) فرمودند: و امّا جماعت، پس همانا صف هاي امّت من روي زمين مانند صفوف ملائکه در آسمان ها مي باشد، و يک رکعت نماز جماعت مساوي است با بيست و چهار رکعت نمازي که هر رکعت آن نزد خدا محبوب تر است از عبادت چهل سال.
و امّا ثواب نماز جماعت در قيامت که خدا اوّلين و آخرين را جمع مي کند براي حساب اين خواهد بود که نيست هيچ مؤمني که در دنيا شرکت در نماز جماعت کرده باشد مگر آنکه خدا تخفيف مي دهد بر آن هول هاي قيامت را و سپس به آن امر مي کند داخل بهشت شود.
پيامبر(ص) فرمودند: کسي که امام جماعت شود براي گروهي به اذن و رضايت آنها پس اين امام جماعت در حضور خود براي جماعت مرتّب باشد، به وقت حاضر شود براي جماعت و نماز را از نظر رکوع و سجود و نشست و برخاست خوب انجام دهد پس از براي اين امام جماعت ثوابي خواهد بود معادل ثواب همه افراد جماعت با اين که خدا از ثواب آن افراد هم کم نخواهد نمود.
توجّه داشته باشيد: هرکس امام جماعت شد براي افراد البتّه به خواست آنها، امّا نماز را به طور کامل و خوب از نظر رکوع و سجود و خشوع و قرائت انجام نداد اين نماز بر اين شخص ردّ خواهد شد و حتي از گردن و تراقي او بالاتر نخواهد رفت و مقام اين شخص مثل مقام امام ظالم مي ماند که نسبت به زيردستان خود اصلاح و خدمتي انجام نداده باشد و حق و عدالت را در ميان آنها پياده نکرده باشد و هيچ گونه کاري براي آنها انجام نداده باشد.
امام علي(ع) فرمود: پيامبر(ص) فرمودند: کسي که روز جمعه نماز صبح را به جماعت بخواند خداوند براي هر رکعت ثواب پيامبري به او عطا مي کند و قصري از زبرجد براي او در بهشت بنا مي کند و ملائکه هفت آسمان براي او استغفار مي کند و همچنين طلب مغفرت مي کنند براي او ماهيان دريا، برگ درختان، و پرندگان هوا و ستاره هاي آسمان و قطرات باران تا جمعه آينده.
و امّا کسي که نماز ظهر جمعه را به جماعت بخواند، خداوند عطا مي کند به آن ثواب علما و صلحا و زهّاد را، و به هررکعتي ثواب يک حجّ و يک عمره عطا مي کند و فرداي قيامت محشور مي شود و حال آنکه در سر او تاجي از نور مي باشد و اگر تا جمعه آينده بميرد مانند شهيد مرده است.
و امّا کسي که نماز عصر را به جماعت بخواند خداوند عطا مي کند به آن ثواب بيست و پنج نبي را.
و امّا کسي که نماز مغرب را به جماعت بخواند پس گويا هزار يتيم را پوشانده، و هزار گرسنه را سير کرده و خدمت هزار پيامبر مرسل نموده است، و بنا نموده بيت المقدّس را با دست خود و قرارمي دهد خدا قبر او را باغي و دو ملک نکير و منکر به او رحم خواهند نمود.
و امّا کسي که نماز عشا را به جماعت بخواند در روز جمعه، ملکي از تحت عرش خدا ندا مي کند: اي بنده سعادت مند خدا هر چه از حوائج دنيا و آخرت مي خواهي، دعا کن که برآورده است و در موقع احتضار از آب کوثر سير خواهد شد و او را به ميوه هاي بهشتي اطعام مي کنند و خداوند پدر و مادر او را مي بخشد و اگر در اين شب بميرد مانند شهيد مرده است.
امام صادق(ع) فرمودند: کسي که به پنج نماز در شب و روز به جماعت حاضر شود پس به او حُسن ظنّ نماييد و شهادت او را هم در امورات بپذيريد.
از امام صادق(ع) درباره عده اي از دوستان که در جلسه اي جمع بودند پس وقت نماز شد و بعضي از آنها به بعض ديگري گفتند بايست جلو و امام جماعت بشو (اين مساله چه حکمي دارد؟) پس حضرت شرائط حقّ تقدّم در امام جماعت بر ديگري را معيّن کردند و استناد نمودند به فرمايشات رسول خدا(ص) که آن حضرت اين چنين حقّ تقدّم را بيان کردند:
اوّل آن کسي که از نظر قرائت بهتر باشد.
و اگر در قرائت همه يکسان بودند آن کسي که از نظر هجرت (رفتن از مکّه و ديگر مناطق بت پرستي به مدينه طيّبه) مقدّم باشد.
پس اگر در هجرت هم مساوي بودند پس مسن ترين آنها مقدم است.
و اگر از نظر سن هم مساوي بودند آنکه از شناخت مسائل ديني علم او بيشتر باشد.
سپس حضرت فرمودند: مبادا شما يک فرد را در منزل مقدّم قرار دهيد به خاطر صاحب منزل بودن يا سلطاني را در قلمرو حکومتش مقدّم داريد به خاطر مقام سلطنتش هيچ کدام از اين دو امر ملاک براي تقدّم امام جماعت نخواهد بود.
پس اگر از نظر سنّ ميان افراد تفاوتي نباشد پس آنکه از نظر صورت صباحت و زيبايي بيشتر دارد حقّ تقدّم خواهد داشت بر ديگران
امام رضا(ع) در ضمن حديثي در بيان علّت احکام فرمودند: همانا جماعت تأسيس شده به خاطر چند علّت:
اوّل: آنکه عبادت براي خدا و توحيد و اخلاص و اسلام همه اين ها در نماز جماعت به مرحله ظهور و کشف براي جميع اهل شرق و غرب خواهد رسيد و اين خود دليل و حجّت از خدا است بر ديگران که متوجّه شوند خدا چه اندازه بنده موحّد و خالص در عبادت دارد.
دوّم آنکه: شخص منافق و بي تفاوت به احکام اسلام مجبور خواهد شد که انجام دهد آنچه که به ظاهر اقرار نموده است ازاسلام و آن هم مراقبت کامل داشته باشد از نظر عمل.
سوّم آنکه: امکان شهادت دادن به اسلام يک نفر با حضور در نماز جماعت براي ديگران ميسّر خواهد بود.
چهارم آنکه: در نماز جماع به خاطر اجتماع مسلمين امکان مساعدت همگان در امورات خير وعام المنفعة وجود دارد و در ضمن شرکت در جماعت سبب تقوي و پرهيز از بسياري ازمعاصي خواهد بود.
سؤال شد از امام صادق(ع) آيا کداميک از اين دو قسم افضل مي باشد در صورتي که شخص امام جماعت مسجدي باشد به تنهايي اوّل وقت نماز بخواند يا اين که مقدار کمي تأخير بيندازد تا اهل جماعت حاضر شوند و نماز را به جماعت بخواند حضرت فرمود: تأخير افضل خواهد بود که نماز به جماعت خوانده شود.
پيامبر (ص) فرمودند: کسي که چهل روز به جماعت حاضر شود و درک تکبيرة الاحرام امام جماعت را بکند يعني اوّل جماعت خود را حاضر سازد خدا دو آزادي برايش مي نويسد يک از آتش جهنّم، دوّم از نفاق.
از عبدالله بن مسعود نقل شده که يک مرتبه موقعي رسيد به نماز جماعت پيامبر که تکبيرة الاحرام آن حضرت را درک ننمود براي آنکه جبران ثواب آن بشود بنده اي در راه خدا آزاد نمود سپس از پيامبر سؤال نمود آيا جبران شد؟
حضرت فرمودند: خير، پس گفت: اگر بنده ديگري آزاد کنم آيا جبران ثواب تکبيرة الاحرام شده است؟
حضرت به او خطاب نمودند: خير، اي ابن مسعود اگر آنچه روي زمين است در راه خدا انفاق نمايي جبران ثوابي که نصيب تو نشده است نخواهد نمود.
امام صادق(ع) فرمودند: نماز جماعت در اسلام تأسيس شد براي آنکه نمازگزار از غير نمازگزار شناخته شود، و همچنين معلوم شود چه کسي مقيّد است نماز را به وقت انجام دهد و چه کسي بي تفاوت در اين جهت، و اگر نبود نماز جماعت هيچ کس نمي توانست شهادت دهد خوبي ديگري را.
چون کسي که به جماعت مسلمين حاضر نشود مثل کسي است که اصل نماز را نخواند. زيرا پيامبر اکرم(ص) فرمودند: نماز نيست براي کسي که در مسجد با مسلمين نماز نگذارد مگر اين که ترک آن از جهت مريضي باشد.
امام صادق(ع) فرمودند: نمازي که مرد در منزل به جماعت بخواند با بيست و چهار نماز مساوي است.
و اگر در مسجد به جماعت بخواند مساوي است با چهل و هشت نماز که دو برابر منزل خواهد بود.
و يک رکعت جماعت در مسجد الاحرام به منزله هزار رکعت در غيرمسجد الحرام مي باشد.
و نماز فرادي در مسجد ثواب بيست و چهار نماز دارد، اما نماز فرادي در منزل فقط ثواب يک نماز دارد.
و کسي که در منزل جماعت بخواند به جهت دوري و روگرداني از مسجد نمازي نيست، براي او و آن کسي که با او جماعت مي خواند مگر آنکه به جهت علتي باشد که نتواند حضور در مسجد داشته باشد.
پيامبر (ص) فرمودند: مردي نماز مي خواند در جماعت و نيست از براي او نمازي، و مردي نماز جماعت مي خواند و براي او يک نماز است و بهره اي از جماعت ندارد، و مردي است نماز جماعت مي خواند و نماز او مساوي با بيست و چهار نماز مي باشد، و مردي نماز جماعت مي خواند و نماز او مساوي با پنجاه نماز مي باشد و مردي نماز جماعت مي خواند و براي او هفتاد نماز است، و مردي نماز جماعت مي خواند براي او پانصد نماز مي باشد.
در اين هنگام جابر بن عبدالله انصاري ايستاد و گفت: يا رسول الله تفسير و بيان نماييد منظور از اين افراد چه کساني مي باشند. پيامبر (ص) فرمودند:
مردي نماز جماعت مي خواند امّا قبل از امام سر از رکوع و سجود بر مي دارد و قبل از امام هم به رکوع و سجود مي رود پس نماز واقعي و حقيقي براي او نيست.
و مردي نماز جماعت مي خواند امّا با امام به رکوع و سجود مي رود و با امام هم زمان برمي گردد براي اين فرد تنها يک نماز مي باشد مثل فرادي و بهره اي از ثواب جماعت براي او نيست.
و مردي نماز جماعت مي خواند امّا بعد از امام به رکوع و سجود مي رود و بعد از امام سر از رکوع و سجود بر مي دارد که براي هر نماز بيست و چهار نماز ثواب به او خواهند داد.
و مردي داخل مسجد مي شود صفوف نماز جماعت محلي براي او ندارد پس اين شخص تنها مي ايستد در اين موقع يک فرد از صف جلو خارج مي شود و برمي گردد به عقب و در کنار او مي ايستد که تنها نباشد خداوند به هر دو نفر ثواب پنجاه نماز خواهد داد.
و مردي مسواک مي زند و با دهان تميز نماز مي خواند براي او هفتاد نماز ثواب خواهند داد.
و مردي در اوقات نماز اذان مي گويد (و بعد وارد نماز جماعت مي شود) و يا اين که موذن و مکبّر نماز جماعت خواهد بود به اين فرد هم ثواب دويست نماز خواهند داد. و مردي که امام جماعت باشد و ديگران به او اقتدا کنند براي او ثواب پانصد نماز خواهد بود.
از امام صادق(ع) پرسیدند: از مردي که داخل شد و نماز را شروع کرد و در همين حالي که ايستاده بود و مشغول نماز بود موذن اذان گفت و نماز جماعت برپا شد.
حضرت فرمودند: نمازي که مشغول شده دو رکعت تمام کند و به امام اقتدا کند و آن دو رکعت نماز مستحبّ مي باشد.
گفت سؤال نمودم از امام صادق از مردي که نماز واجب را مشغول مي شود پس از آن نماز جماعتي را مي يابد آيا جايز است براي او نماز را دو مرتبه با آنها به جماعت بخواند؟
حضرت فرمودند: بلي جايز است بلکه افضل مي باشد.
گفتم: اگر نخواند به جماعت براي او مسئوليتي مي باشد؟ فرمود: اشکالي ندارد.
سؤال کرد مردي از امام صادق(ع): مسجدي درب منزل من مي باشد آيا کداميک از اين دوعمل افضل مي باشد، نمازم را در منزل بخوانم و طول بدهم يا آنکه به جماعت با آنها بخوانم و مختصر؟
حضرت براي آن مرد در جواب نوشتند: نماز را به جماعت بخوان و هميشه نماز را خوب انجام ده و آن را عمل سنگين براي خود قرار ده.
امام صادق(ع) فرمودند: نماز پشت سرعالم خواندن هزار رکعت ثواب دارد، و اقتداء کردن به سيد ثواب صدرکعت و اقتداء نمودن به عربي (يعني مسلمان عادي غيرقريش) پنجاه رکعت و اقتداء نمودن به مولي (يعني برده و غلام) پنج رکعت مي باشد.
پيامبر(ص) فرمودند: کسي که به امام جماعت عالم اقتداء کند گويا به من و به ابراهيم خليل الرحمن(ع) اقتداء نموده است.
امام صادق(ع) فرمود اميرالمومنين(ع) در وصيتي به فرزند خود محمّد حنفيّه فرمودند: بدان اي فرزند من مروّت و انصاف و اداء حقّ براي مرد مسلمان دو قسم است: يک قسم در وطن، و يک قسم درسفر.
امّا در وطن، قرائت قرآن، حضورت در مجالس عالم، دقّت نظر در احکام شرعيّة، و مراقبت بر نماز جماعت مي باشد.
و امّا در سفر، پس بخشش زاد توشه به همسفران خود، نسبت به همراهان خود کمتر خطا انجام دادن- در جميع حالات و مواقع ازنشست و برخاست، سوار شدن و پياده شدن زياد ذکر خدا گفتن و به ياد او بودن.
پيامبر(ص) فرمودند: خداوند متعال وعده داده است سه نفر را بدون حساب وارد بهشت گرداند و هرکدام مي توانند هشتاد هزار نفر را شفاعت نمايند، شخصي که اذان مي گويد و امام جماعت، و مردي که وضو مي گيرد و وارد مسجد مي شود که نماز را به جماعت انجام دهد.
پيامبر (ص) فرمودند: خداوند حيا مي کند از بنده خود موقعي که نماز جماعت مي خواند و از خدا حاجتي مسألت مي نمايد تا اين که حاجت او را برآورد.
امام صادق(ع) در تفسير اين آيه قرآن (رجال لا تلهيهم تجارة) فرمود که منظور از اين مردان آنهايي مي باشد که موقعي که وقت نماز حاضر مي شود تجارت را ترک مي کنند و روانه نماز مي شوند و اجر اين ها بيشتر است از کساني که مشغول تجارت باشند.
پيامبر(ص) فرمودند: کسي که به نماز جماعت حاضر شد خداوند براي هر قدمي که جهت رفتن به جماعت و برگشتن بر مي دارد ده حسنه برايش مي نويسد و ده درجه مقام او را بالا مي برد و ده خطا از خطاهاي او محو خواهد کرد، و هر مردي که به جماعت نماز بخواند فرداي قيامت ازپل صراط مانند برق لامع عبور خواهد نمود.
و جماعت رحمتي است بهتر از دنيا و آنچه که در دنيا مي باشد. و کسي که نمازهاي پنج گانه را به جماعت بخواند خدا به او اجر شهيدان در راه خود را عطا مي کند.
و فرمودند: نماز مرد در جماعت بهتر است از چهل سال نماز فرادي که در خانه خوانده شود گفته شد يا رسول الله نماز يک روز که پنج نماز است بهتر است از چهل سال؟ حضرت فرمودند: خير، يک نماز اگر به جماعت خوانده شود بهتر از چهل سال نماز است که مرد در منزل خود فرادي بخواند.
پيامبر فرمودند: پر کنيد مکان هاي خالي بين صف ها را کسي که مي تواند صف اوّل يا دوّم را تمام کند که جاي خالي نباشد انجام دهد که اين عمل نزد پيامبر شما محبوب تر است و صف ها را تمام کنيد بعداً صف ديگري تشکيل دهيد خداوند و ملائکه اش بر اشخاصي که صفوف خالي را پر مي کنند درود و رحمت مي فرستند.
امام علي(ع) فرمودند: آگاه باشيد هرکس به طرف مسجدي براي خواندن نماز جماعت رفت براي هر قدم که بر مي دارد خدا هفتاد هزارحسنه به او مي دهد و هفتاد هزار درجه به مقام او مي افزايد و اگر به همين عمل از دار دنيا رفت خدا هفتاد هزار ملک موکّل او مي گرداند که در قبر از او عبادت کنند و انيس او باشند در تنهايي و تا فرداي قيامت براي او طلب مغفرت کنند
پيامبر(ص) فرمودند: جبرئيل با هفتاد هزار ملک بعد از نماز ظهر بر من نازل شد و گفت اي محمّد، پروردگارت سلامت مي رساند و دو هديه براي تو فرستاده که قبل از تو براي هيچ پيامبري نفرستاده.
گفتم چيست آن دو هديه؟
گفت: اوّل نماز وتر و شفع سه رکعت، دوّم نماز پنج عدد شبانه روز را به جماعت خواندن.
گفتم: براي امّت من چه ثوابي خواهد بود در جماعت؟
گفت: اي محمّد! اگر دو نفر باشند يک مأموم و ديگري امام جماعت، به هرکدام براي هر رکعت صد و پنجاه نماز داده مي شود، و اگر سه نفر باشند به هرکدام بر هر رکعت ششصد نماز، و اگر چهار نفر باشند به هرکدام بر هر رکعت دو هزار و چهارصد. و اگر شش نفر باشند، به هرکدام براي هر رکعت چهار هزار و ششصد نماز داده مي شود، و اگر هفت نفر باشند به هر کدام براي هر رکعت نه هزار و ششصد نماز، و اگر هشت نفر باشند به هر کدام براي هر رکعت نوزده هزار و دويست نماز، و اگر نه نفر باشند به هر کدام براي هر نماز سي و شش هزار و چهارصد نماز، و اگر به ده نفر برسند براي هر کدام به هر رکعت هفتاد و دو هزار و هشتصد نماز ثواب داده مي شود.
پس اگر ده نفر تجاوز نمود اگر تمام درياهاي زمين و آسمان مرکّب شوند و درخت ها قلم شوند و جنّ و انس با ملائکه نويسنده شوند قدرت نوشتن ثواب يک رکعت از اين جماعت را نخواهند داشت.
و نيز جبرئيل گفت: اي محمّد! اگر مأموم تکبيرة الاحرام امام را درک کند بهتر است براي او از هفتاد هزار حجّ و عمره و هفتاد هزار مرتبه بهتر از دنيا و آنچه در دنيا خواهد بود، و اگر مأموم يک رکعت با امام درک کند بهتر است از صد هزار دينار که به فقرا صدقه بدهد، و اگر يک سجده با امام انجام دهد بهتر است از صد بنده که در راه خدا آزاد کند.
پي نوشت ها :
1- بحارالأنوار: جلد85 صفحه 6، حديث 8.
2- بحارالأنوار: جلد 85 صفحه8، حديث 11.
3- انوار الهداية: جلد1 صفحه 206، حديث 1.
4- بحارالأنوار: جلد 85 صفحه8، حديث 11.
5- وسائل الشّيعة: جلد 8 صفحه 351.
6- وسائل الشّيعة: جلد 8 صفحه 351.
7- جامع احاديث الشّيعة: جلد 6 صفحه 454، حديث 59.(اين روايت در جاهاي ديگري نيز آمده بود با مختصر تفاوتي، و لذا يکي از آنها را در پاورقي ذکر مي نمايم:
8- وسائل الشّيعة: جلد 8 صفحه 287.(اين روايت با متن کتاب تفاوتهايي دارد، در ترجمه دقّت شود)
9- وسائل الشّيعة: جلد 8 صفحه308.
10- بحارالأنوار: جلد 85 صفحه4، حديث 5.
11- انوارالهداية، ص 240، مستدرک الوسائل: جلد 6 صفحه 445.
12- بحارالأنوار: جلد 85 صفحه11، حديث 18.
13- بحارالأنوار: جلد 85 صفحه 14.
14- انوار الهداية: 1 صفحه 202، حديث 1.
15- وسائل الشّيعة: 8صفحه 404.
16- وسائل الشّيعة: 8 صفحه 403.
17- وسائل الشّيعة: 8صفحه 430.
18- جامع احاديث الشّيعه: 6 صفحه 456، حديث 19.
19- مستدرک الوسائل: 6 صفحه 473.
20- جامع احاديث الشّيعه: 6صفحه 329، حديث 39.
21- مستدرک الوسائل: 6 صفحه 449.
22- بحارالأنوار: 85 صفحه4، حديث 3.
23- بحارالأنوار: 23 صفحه 327، حديث 5.
24- انوارالهداية: 1صفحه 200، حديث 2.
25- بحارالأنوار: 85 صفحه 18.
26- بحارالأنوار: 73 صفحه 336.
27- بحارالأنوار: 85 صفحه 14، حديث 26.
منبع: کتاب جايگاه نماز در احاديث و روايات
نظرات شما عزیزان:
تبادل لینک هوشمند 
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
